با كارگردانان برتر سینمای جنگ

1) احمدرضا درویش

متولد 1340 تهران است. عناوین و سمت‌های زیادی در قسمت‌های مختلف سینمای ایران داشته است، ازجمله: مدیرعامل خانه‌ی سینما، عضو هیأت داوران شانزدهمین جشنواره‌ی فجر و عضو كانون كارگردانان سینمای ایران. او به‌عنوان مدیر تولید و دستیار كارگردان، فعالیت‌اش را از سال 1363 با فیلم «دوله تو» به كارگردانی رحیم رحیمی‌پور آغاز كرد.
احمدرضا درویش فارغ‌التحصیل رشته‌ی معماری و گرافیك است و با ساختن آثاری زیبا و فراموش‌نشدنی چون «كیمیا» و «سرزمین خورشید» خود را به‌عنوان یك كارگردان خوش‌فكر و كلاسیك سینمای جنگ مطرح كرد. خلاقیت و نوآوری خاصی در فیلم‌هایش دیده می‌شود و همیشه در خلق شخصیت‌های متفاوت و حسی موفق نشان داده است و این را می‌توان جزو شاخصه‌های دنیای فیلم‌سازی درویش دانست. بیش‌تر فیلم‌هایش در جشنواره‌های گوناگون مورد تقدیر قرار گرفته و جایزه دریافت كرده‌اند.
تلاش و پی‌گیری او در خلق فضای حقیقی و ملموس سال‌های جنگ منحصربه‌فردش نشان از متعهد بودن او به سینمای دفاع مقدس است. از نكات قابل توجه فیلم‌های او فضاسازی و طراحی لباس و صحنه به شمار می‌رود و این شاید به دلیل تحصیل درویش در رشته‌ی معماری باشد كه همواره به كمك او آمده است.
احمدرضا درویش این روزها در حال ساختن فیلم «دوئل»، پرخرج‌ترین فیلم جنگی و یا شاید گران‌ترین فیلم تاریخ سینمای ایران است، فیلمی با حضور سعید راد بعد از سال‌ها دوری از دنیای بازیگری. درویش در تمام این سال‌ها با پشتكار و ساخت فیلم‌های زیبا نشان داده است كه از پس پروژه‌های بزرگ و سنگین سربلند بیرون می‌آید. حال منتظر می‌مانیم تا آخرین ساخته‌ی پرخرج و جنجالی او را ببینیم.

فیلم‌شناسی:

آخرین پرواز 1368
ابلیس1369
آذرخش 1371
كیمیا 1373
سرزمین خورشید 1375
متولد ماه مهر 1378
دوئل 1382

2) جمال شورجه

جمال شورجه متولد1333، فارغ‌التحصیل رشته‌ی سینما از دانشگاه هنر است. ابتدا به‌عنوان تدوینگر و دستیار كارگردان در تعداد زیادی فیلم و سریال شروع به فعالیت كرد. سینماگری عاشق و متعهد كه ردپای آرمانگرایی‌اش نسبت به مقوله‌ی جنگ و دوران دفاع مقدس را در تك‌تك آثارش به خوبی می‌توان دید. ساختار آثارش نسبت به دیگر سینماگران جنگ تفاوت بسیاری دارد. او با نزدیك شدن به استانداردهای جهانی، سعی می‌كند فیلم‌های عظیم دیدنی و درخور توجه بسازد. از مجموعه‌های تلویزیونی‌اش می‌توان به «لبه‌ی تیغ»، «عبور از خط سرخ» و «پرونده‌های مجهول» اشاره كرد. گرچه چند سالی است از سینمای جنگ فاصله گرفته، ولی همواره علاقه و مسئولیت‌اش نسبت به سینمای جنگ را نشان داده است. او خود را یكی از عاشقان سینمای جنگ و دفاع مقدس می‌داند.
شورجه چند وقتی است مشغول ساختن مجموعه‌ی داستانی «بیرون از ایران» می‌باشد كه موضوع داستان‌اش زیاد به مقوله‌ی جنگ نمی‌پردازد. از فیلم‌های مطرح و دیدنی كارنامه‌ی شورجه می‌توان به«حماسه‌ی مجنون» و «باشگاه سری» اشاره كرد.

فیلم‌شناسی:

روزنه 1367
الماس بنفش 1368
شب دهم 1368
عملیات كركوك1370
لبه‌ی تیغ 1371
حماسه‌ی مجنون 1372
دایره‌ی سرخ1374
خلبان 1376
باشگاه سری 1377

فیلم‌های كوتاه:

سالی به از این ـ بكوبید دهل‌ها

3) ابراهیم حاتمی‌كیا

هرگاه به سراغ سینمای جنگ و دفاع مقدس می‌رویم، ‌ناگهان نام ابراهیم حاتمی‌كیا همه‌چیز را تحت‌الشعاع خود قرار می‌دهد. فیلم‌سازی كه با ساخته‌های جنجالی و منحصربه‌فردش نام خود را به‌عنوان یك حرفه‌ای تمام‌عیار در سینمای جنگ به ثبت رسانده است. حاتمی‌كیا، خالق بهترین فیلم جنگی ـ اجتماعی در سینمای دفاع مقدس، از كرخه تا راین، نگاهی خاص به دوران جنگ و دفاع مقدس دارد كه در كم‌تر فیلم‌سازی مشاهده شده است. او سعی كرده تمام حوادث و مشكلات آن سال‌ها و سال‌های بعد از جنگ را به‌نوعی حساس، قوی و دیدنی در فیلم‌هایش نشان دهد و در تثبیت این امر مهم نیز همیشه موفق و سربلند نشان داده است.
او كه متولد 1340 تهران است، در كارنامه‌ی فیلم‌سازی‌اش سه فیلم كوتاه و 12 فیلم بلند دارد. به‌حق ابراهیم حاتمی‌كیا را باید بهترین فیلم‌ساز برخاسته از نسل انقلاب بدانیم. كارنامه‌ی پرباری دارد و اكثر ساخته‌هایش با موفقیت و فروش خوبی روبه‌رو شده‌اند.
با نگاهی به كارنامه‌ی فیلم‌سازی حاتمی‌كیا می‌بینیم كه او از اولین اثرش، هویت، تا این آخری، ارتفاع پست، حركت رو به جلوی خوبی داشته است و می‌توان پیش‌رفت حرفه‌ای‌اش را به وضوح در فیلم‌هایش مشاهده كرد.
موضوع جنگ برای رشد و توقع حاتمی‌كیا ایده‌آل عمل كرده است. جنگ این امكان را برای‌اش فراهم آورده تا خودش را بهتر بشناسد. جنگ یكی از بزرگ‌ترین اعتقادات او به شمار می‌رود. حاتمی‌كیا را در یك جمله می‌توان یك فیلم‌ساز موفق جنگی ـ مذهبی و اعتقادی و ایمانی معرفی كرد. حاتمی‌كیا در جبهه‌ها از نزدیك جنگ را به خوبی حس كرده و همین باعث شده فیلم‌های او با دیگر آثار ساخته شده در حیطه‌ی سینمای دفاع مقدس فرق‌های زیادی داشته باشد. در اكثر فیلم‌هایش صحنه‌های حسی زیبایی دیده می‌شود كه این حاكی از نگاه ناب او به این نوع سینماست.
حاتمی‌كیا فیلم‌سازی برخاسته از نسل جنگ است، صاحب اندیشه و فكری نو. او شرایط جامعه را به خوبی درك می‌كند، حس مخاطب را می‌شناسد و می‌داند در هر برهه‌ی زمانی چگونه فیلمی باید ساخت. حاتمی‌كیا متعلق به نسلی است كه همواره در جست‌وجوی هویت تاریخی خودش است. او با ساختن آثاری چون «آژانس شیشه‌ای» دست به اعتراض می‌زند و این از نكات جذاب و خاص سینمای او به شمار می‌رود. از بهترین آثارش می‌توان به «خاكستر سبز» با بازی زیبای آتیلا پسیانی، «از كرخه تا راین» با بازی علی دهكردی و اثر فراموش نشدنی آخرش «ارتفاع پست» اشاره كرد.حاتمی‌كیا چند وقتی است كه در تدارك ساخت جدیدترین اثرش «نُت فالش» به سر می‌برد. منتظر می‌مانیم تا باز هم با ساخته‌ی زیبایی از او روبه‌رو شویم.

فیلم‌شناسی:

فیلم كوتاه: تربت 1361، صراط 1362، طوق سرخ 1363، كوردلان، آقاسعید

فیلم سینمایی (بلند) :

هویت 1365
دیده‌بان1367
مهاجر 1368
وصل نیكان 1370
از كرخه تا راین1371
خاكستر سبز 1372
بوی پیراهن یوسف 1374
برج مینو1374
آژانس شیشه‌ای 1376
موج مرده 1379
روبان قرمز1379
ارتفاع پست 1380
خاك سرخ (تلویزیونی) 1380

4) رسول ملاقلی‌پور

ملاقلی‌پور 48 ساله، فیلم‌سازی را در سال‌های جنگ با ساختن فیلم‌های كوتاه آغاز كرد. از هم‌دوره‌های حاتمی‌كیا به شمار می‌رود. او را هم باید جزو بهترین فیلم‌سازان برخاسته از نسل انقلاب بدانیم. ملاقلی‌پور هم مانند همتای فیلم‌سازش، حاتمی‌كیا، جزو كارگردان‌هایی به شمار می‌رود كه سینمای جنگ را به خوبی می‌شناسد و این را در ساخته‌های جذاب و دیدنی‌اش همیشه ثابت كرده است. او برخاسته از خود جنگ است و اندیشه‌های فیلم‌سازی‌اش پیوسته در راه انقلاب و نشان دادن دوران جنگ و دفاع مقدس است.در بطن جنگ وقایع بسیاری را از نزدیك شاهد بوده به خوبی جنگ را لمس كرده است و این امر مهم در هنگام فیلم‌سازی، در ثبت تصاویر ناب كمك شایانی به او كرده است.
روایت‌های سینمایی ملاقلی‌پور از جنگ، مبتنی بر دریافت‌های درونی‌اش است. سینمای او را باید یك نوع سینمای غریزی دانست، یك سینمای بكر و خودجوش، سینمایی برگرفته از واكنش‌های حسی و روحی فیلم‌ساز نسبت به شرایطی خاص. در آثار ملاقلی‌پور تلخی خاصی وجود دارد، ‌فضای سیاه و تاریك فیلم‌های او را در آثار كم‌تر سینماگری دیده‌ایم. او خالق قهرمان‌های زخم‌خورده‌ی تنهایی است كه سازگاری با شرایط موجود را ندارند و برای رسیدن به حد اعلا پا در مبارزه می‌گذارند، مبارزه‌ای كه شاید به فنا شدن بینجامد. قهرمان‌های جدا افتاده‌ی ملاقلی‌پور اكثر اوقات در حال تغییرند و این نوعِ شخصیت‌پردازی، خاص او می‌باشد.
ملاقلی‌پور شخصیتی خودجوش و خستگی‌ناپذیر است. از اولین ساخته‌اش، «پرواز در شب» در سال 1365 تا به حال مشكلات زیادی را پشت سر گذاشته است، ولی هنوز هم خود را از سینمای دفاع مقدس جدا نساخته و كماكان با ساختن آثار دیدنی و درخور توجه‌اش می‌رود كه در این نوع سینما ركوردی از خود بر جای بگذارد. ملاقلی‌پور با ساختن فیلم «نجات‌یافتگان» دست به خلق بهترین اثر جنگی در سینمای دفاع مقدس زد، «نجات‌یافتگان» ‌داستان امدادگر جوانی به نام مریم را حكایت می‌كرد كه به هم‌راه یك مجروح قطع نخاع به نام رضا راهی پشت جبهه می‌شوند كه یك افسر عراقی با بازی زیبای مرحوم جمشید اسماعیل به آن‌ها می‌پیوندد و سفر آن‌ها رنگ و بوی دیگری به خود می‌گیرد.
ملاقلی پور در سال‌های جدید تغییرات زیادی در روند فیلم‌سازی‌اش داشته و فیلم‌های «كمكم كن» و «نسل سوخته» حكایت از این جریان دارند، فیلم‌هایی كه در جلب مخاطب هم ضعیف عمل كردند، ولی او باز هم با رویكرد به سینمای جنگ و ساختن فیلم دیدنی «هیوا» ادای دین‌اش را به سینمای دفاع مقدس انجام داد.

فیلم‌شناسی:

نینوا 1362
بلمی به سوی ساحل 1364
پرواز در شب 1365
افق 1367
مجنون 1369
خسوف 1371
پناهنده 1372
سفر به چزابه1374
تا آخرین نفس 1374
نجات‌یافتگان 1374
كمكم كن1376
هیوا 1377
نسل سوخته 1378
قارچ سمی 1380
مزرعه‌ی پدری 1381

فیلم‌های كوتاه:

شاه كوچك
فتح‌المبین
سقای تشنه‌لب
منبع: http://www.iricap.com

تصاوير زيبا و مرتبط با اين مقاله